Stanowisko Rady Naukowej Polskiego Towarzystwa Ratowników Medycznych w sprawie możliwości wykonywania przez ratowników medycznych iniekcji z preparatów zawierających swoiste przeciwciała przeciwko egzotoksynom (antytoksyny) w celu wytworzenia odporności biernej.

Rada Naukowa Polskiego Towarzystwa Ratowników Medycznych (PTRM) stoi na stanowisku, że podawanie przez ratowników medycznych w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego, na zlecenie i pod nadzorem lekarza preparatów zawierających swoiste przeciwciała skierowane przeciwko egzotoksynom (antytoksyny) w celu wytworzenia odporności biernej, jest zgodne z uprawnieniami jakie wynikają z rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2016 r. w sprawie medycznych czynności ratunkowych i świadczeń zdrowotnych innych niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego (Dz.U. 2017 poz. 1364). Powyższa rekomendacja dotyczy ratowników medycznych udzielających świadczeń w Szpitalnych Oddziałach Ratunkowych, Izbach Przyjęć lub innych jednostkach ochrony zdrowia świadczących usługi z zakresu doraźnej pomocy medycznej.

Uzasadnienie

Stanowisko, które przedstawia Rada Naukowa PTRM nie stoi w sprzeczności z  rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzania i dokumentacji szczepień (Dz. U. Nr 237, poz. 2018). Wzmiankowany akt, w § 7 stwierdza, iż szczepienia ochronne (…) przeprowadzają lekarze, felczerzy, pielęgniarki, położne i higienistki szkolne, którzy odbyli w ramach doskonalenia zawodowego specjalistyczny kurs w tym zakresie. Jednakże dotyczy on tych produktów, które podaje się w punktach szczepień, najczęściej zgodnie z harmonogramem zawartym w tzw. Kalendarzu Szczepień. Tymczasem surowice  (antytoksyny), podawanie których jest przedmiotem niniejszej rekomendacji są preparatami, które podaje się doraźnie, w Szpitalnych Oddziałach Ratunkowych, Izbach Przyjęć lub innych jednostkach ochrony zdrowia świadczących usługi z zakresu doraźnej pomocy medycznej, często w stanie zagrożenia życia pacjenta. Niniejsza rekomendacja jest zgodna z obowiązującymi aktami prawnymi – vide: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2016 r. w sprawie medycznych czynności ratunkowych i świadczeń zdrowotnych innych niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego, Załącznik nr 2, pkt 6. W celu zajęcia niniejszego stanowiska PTRM uzyskała zbieżną opinię Inspekcji Sanitarno – Epidemiologicznej.

Rekomendacja Rady Naukowej PTRM jest szczególnie zasadna w sytuacji, kiedy w wymienionych jednostkach ochrony zdrowia dyżur pełnią ratownicy medyczni, gdyż umożliwia  to podawanie wymienionych preparatów. Zakazywanie wykonywania takich procedur ratownikom medycznym nie koresponduje z przepisami zawartymi
w Komunikacie Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 25 października 2018 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2019, ogłoszonym w Dzienniku Urzędowym Ministra Zdrowia z dnia 25 października 2018 r. Poz. 104, a dotyczącego obowiązku szczepień poekspozycyjnych. Takie postępowanie może także doprowadzić do zagrożenia zdrowia i życia pacjentów.