W związku ze stanowiskiem Pani Agnieszki Tuderek-Kulety – Dyrektora Departamentu Bezpieczeństwa Ministerstwa Zdrowia, wyrażonym w piśmie z dnia 29 kwietnia 2024 r. znak: DBR.520.2.21.2024.MS, w sprawie  zakazu podawania przez ratowników medycznych w ramach prowadzonego triage albo po zakończonym triage, ale przed pierwszym kontaktem z lekarzem SOR, które nie zostały zlecone przez lekarza, Polskie Towarzystwo Ratowników Medycznych (PTRM) interweniuje i złożyło na ręce Pana Marka Kosa – Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Zdrowia, apel o pilne sprostowanie tak sformułowanego stanowiska przez Panią Dyrektor, które wprowadza w błąd ratowników medycznych, kierowników podmiotów leczniczych oraz może mieć bardzo negatywne skutki w funkcjonowaniu systemu ochrony zdrowia w Polsce.

Pani Agnieszka Tuderek-Kuleta – Dyrektor Departamentu Bezpieczeństwa Ministerstwa Zdrowia, w piśmie z dnia 29 kwietnia 2024 r. znak: DBR.520.2.21.2024.MS, wskazała że:

“W szpitalach, w tym również w szpitalnych oddziałach ratunkowych
– w odróżnieniu od zespołów ratownictwa medycznego – o stosowanym wobec pacjenta postępowaniu leczniczym
i diagnostycznym decyduje wyłącznie lekarz.“.

Pani Dyrektor ww. piśmie powołuje się na zapis art. 52 ust. 2 ustawy z dnia 1 grudnia 2022 r. o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych (Dz. U. z 2023 r., poz. 2187), zgodnie z którym:

“Ratownik medyczny w ramach udzielania świadczeń opieki zdrowotnej
innych niż medyczne czynności ratunkowe oraz świadczeń zdrowotnych innych niż
medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane samodzielnie przez
ratownika medycznego, wykonuje zlecenia określone w dokumentacji medycznej.”.

W udzielonej odpowiedzi Pani Dyrektor wskazuje ddatkowo, że: “…ratownik medyczny w SOR (oraz w innych oddziałach szpitalnych) podaje wyłącznie te leki, które zostały zlecone przez lekarza.” – pomimo faktu braku takiego zapisu w cytowanym powyżej zapisie art. 52 ust. 2.

Tak postawione stanowisko Ministerstwa Zdrowia w ocenie PTRM odbiega nie tylko od ratio legis przepisu art. 52 ust. 2 ustawy o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych, lecz również od literalnego brzmienia aktów wykonawczych do wspomnianej ustawy – w tym przypadku rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 marca 2024 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie medycznych czynności ratunkowych i świadczeń zdrowotnych innych niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego. Należy zauważyć, iż załącznik nr 3 do wspomnianego rozporządzenia wprost przewiduje katalog świadczeń zdrowotnych „innych niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego samodzielnie”. Nie sposób nie zauważyć, iż pkt 29 przedmiotowego załącznika przewiduje możliwość samodzielnego podawania produktów leczniczych wymienionych w tabeli z załącznika nr 1 do rozporządzenia.

Stanowisko Ministerstwa Zdrowia przedstawione w piśmie z 29 kwietnia 2024 r. pozostaje wprost sprzeczne z treścią powołanego wyżej rozporządzenia.

W sprawie nie zachodzi również kolizja norm aktu wyższego rzędu (ustawy) z normami aktu niższego rzędu (rozporządzenia). Jak jednolicie wskazuje się w literaturze przedmiotu: „Szczegółowy zakres medycznych czynności ratunkowych, które mogą być podejmowane przez ratownika medycznego samodzielnie lub na zlecenie lekarza w podmiotach leczniczych, w tym w zespołach ratownictwa medycznego, oraz poza nimi 11 , określił Minister Zdrowia w rozporządzeniu z 22.06.2023 r. w sprawie medycznych czynności ratunkowych i świadczeń zdrowotnych innych niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego – dalej r.m.c.r. – wydanym na podstawie art. 34 ustawy o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych. Nowe rozporządzenie powiela katalog świadczeń zdrowotnych i czynności ratunkowych przewidzianych do wykonywania przez ratownika medycznego w poprzednio obowiązującym rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 16.12.2019 r. w sprawie medycznych czynności ratunkowych i świadczeń zdrowotnych innych niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego. Rozporządzenie to utrzymuje także dotychczasową listę leków, które mogą być podawane przez ratowników medycznych przy udzielaniu wymienionych w rozporządzeniu świadczeń. Świadczenia zdrowotne określone w załącznikach nr 1 i 2 do r.m.c.r. stanowią medyczne czynności ratunkowe wykonywane przez ratownika medycznego w zespołach ratownictwa medycznego samodzielnie lub na zlecenie lekarza. Natomiast świadczenia zdrowotne określone w załącznikach nr 3 i 4 do r.m.c.r. wskazują świadczenia zdrowotne inne niż medyczne czynności ratunkowe wykonywane przez ratownika medycznego samodzielnie lub na zlecenie lekarza, zarówno w podmiotach leczniczych, jak i poza nimi, (…) z wyłączeniem podmiotów leczniczych będących jednostkami budżetowymi
i jednostkami wojskowymi, dla których podmiotem tworzącym jest Minister Obrony Narodowej.” (proszę por.: Zimna Tamara, Zasady i warunki wykonywania zawodu ratownika medycznego, Opublikowano: LEX/el. 2022).

Zastany stan normatywny przewiduje zatem katalog leków, co do których ratownik medyczny jest podmiotem uprawnionym do samodzielnego ich zaordynowania – również w ramach działalności SOR. Przedmiotowa konstatacja jest w pełni spójna z zastaną treścią powszechnie obowiązujących aktów normatywnych.

Jednocześnie przy takiej interpretacji zapisu art. 52 ust. 2 ustawy o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych, należałoby potraktować stanowisko Pani Agnieszki Tuderek-Kulety – Dyrektora Departamentu Bezpieczeństwa Ministerstwa Zdrowia, że każda czynność wykonywana przez ratownika medycznego, a wymieniona w załączniku nr 3 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 czerwca 2023 r. w sprawie medycznych czynności ratunkowych i świadczeń zdrowotnych innych niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego, wymaga zlecenia lekarskiego.

Przy utrzymaniu takiej interpretacji przez Ministra Zdrowia, traci sens samodzielność zawodu ratownika medycznego. Idąc dalej, takie stanowisko Resortu Zdrowia spowoduje, że ratownicy medyczni nie będą wykonywać swoich czynności zawodowych w ramach prowadzenia segregacji medycznej w szpitalnych oddziałach ratunkowych, nie będą samodzielnie w podmiotach leczniczych prowadzić resuscytacji oraz wykonywać wszystkich innych wymienionych czynności przewidzianych prawem jako samodzielne.

Oczekujemy obecnie na stanowisko Ministra Zdrowia w powyższej sprawie.

Treść obu pism znajduje się pod artykułem.